Arabuluculuk Nedir?

Günümüzde hukuki uyuşmazlıklar, uzun ve maliyetli mahkeme süreçleri yerine, daha hızlı ve barışçıl yollarla çözülebilmektedir. Bu alternatif çözüm yollarından en yaygını ve etkilisi arabuluculuk yöntemidir. En genel tanımıyla arabuluculuk, tarafların aralarındaki anlaşmazlıkları, tarafsız ve profesyonel bir arabulucunun desteğiyle çözüme kavuşturma sürecidir. Bu yöntem, bir mahkeme yargılaması başlamadan önce veya dava devam ederken başvurulabilecek, hukuki bir süreçtir. Arabuluculuk, tarafları bir araya getirerek iletişimi yeniden kurmalarına ve kendi çözümlerini bulmalarına yardımcı olmayı amaçlar. Bu süreç, hukuk hizmetlerimizin bir parçası olan Arabuluculuk konusunun detaylı bir incelemesidir ve genel hukuki terimler hakkında bilgi edinmek isteyenler için Hukuki Terimler Sözlüğü / Genel Hukuki Bilgiler sayfamızda yer alan kapsamlı içeriklerin bir uzantısı niteliğindedir.

Arabuluculuğun Amacı ve Temel İlkeleri

Birçok insanın düşündüğünün aksine, arabuluculuğun temel amacı mahkemelerin iş yükünü azaltmak değildir. Arabuluculuğun asıl amacı, taraflar arasındaki iletişim sorunlarını, arabuluculuk eğitimi almış profesyonel kişiler aracılığıyla çözmektir. Arabulucu, bu problemleri çözümlerken belirli ve sistematik yöntemler kullanır. Bu süreçte uygulanan temel ilkeler şunlardır:

Gönüllülük: Taraflar, sürece kendi istekleriyle katılır ve istedikleri zaman ayrılabilirler.
Gizlilik: Arabuluculuk görüşmeleri ve belgeleri tamamen gizlidir ve mahkemelerde delil olarak kullanılamaz.
Tarafsızlık: Arabulucu, tarafların hiçbirine ayrıcalık tanımaz ve eşit mesafede durur.
Eşitlik: Her iki tarafın da süreçte söz hakkı eşittir.

Arabuluculuğa Başvuru Zorunluluğu ve Kapsamı

Türk hukuk sisteminde, bazı davalar için arabuluculuk bir dava şartı haline getirilmiştir. Bu, dava açacak kişilerin, mahkemeye gitmeden önce mutlaka arabulucuya başvurmak zorunda olduğu anlamına gelir. Örneğin, 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 3/1. maddesine göre, bireysel veya toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan işçi ve işveren alacak ve tazminatları ile işe iade talebiyle açılan davalarda arabuluculuk zorunludur. İş ve ticari uyuşmazlıklar gibi, dava şartı olan birçok alan bulunmaktadır. Bu konunun detaylarına Arabuluculuğa Başvurulması Tavsiye Edilen Haller Nelerdir makalemizden ulaşabilirsiniz. Bu zorunluluk, hukuki sürecin hızlanmasına ve tarafların daha az maliyetle uzlaşmasına yardımcı olur.

Arabuluculuk Sürecinin Aşamaları

Arabuluculuk süreci, tipik olarak belirli aşamalardan oluşur ve her aşama, anlaşmazlığın çözümü için kritik bir rol oynar.

Başvuru ve Arabulucunun Atanması: Taraflardan biri veya her ikisi birden arabuluculuk bürosuna başvurur. Zorunlu arabuluculukta büro tarafından bir arabulucu atanırken, ihtiyari (isteğe bağlı) arabuluculukta taraflar kendi arabulucularını seçebilirler.
İlk Toplantı: Arabulucu, tarafları bir araya getirir. Bu toplantıda arabulucu, süreci ve temel ilkeleri açıklar, tarafların da onayını alır.
Müzakereler: Bu aşamada, taraflar uyuşmazlığın kökenini ve taleplerini anlatır. Arabulucu, iletişimi kolaylaştırır, alternatif çözüm önerileri sunar ve tarafların ortak bir noktada buluşmasına yardımcı olur.
Anlaşma Belgesi: Eğer taraflar bir uzlaşmaya varırsa, bu anlaşma yazılı bir belge haline getirilir. Bu belge, mahkeme tarafından onaylandığında bir mahkeme kararı hükmünde olur ve icra edilebilir hale gelir.

Arabuluculuğun Avantajları Nelerdir?

Arabuluculuk, mahkeme süreçlerine kıyasla birçok avantaja sahiptir:

Hız ve Düşük Maliyet: Mahkemeler yıllar sürebilirken, arabuluculuk süreci genellikle birkaç hafta içinde tamamlanır. Bu, hem zaman hem de maliyet açısından büyük tasarruf sağlar.
Gizlilik: Mahkeme duruşmaları herkese açıktır. Ancak, arabuluculuk görüşmeleri gizli yürütülür, bu da özellikle ticari sırlar veya kişisel bilgiler içeren davalar için büyük bir avantajdır.
Esneklik: Arabuluculukta taraflar, kendi çözümlerini kendileri belirler. Bu, mahkemenin vereceği karardan çok daha esnek ve yaratıcı çözümlerin ortaya çıkmasına olanak tanır.
İlişkilerin Korunması: Mahkeme süreci genellikle düşmanca bir ortam yaratırken, arabuluculuk tarafların ilişkilerini daha az yıpratır ve gelecekteki iş birlikleri için bir köprü görevi görebilir.

Arabuluculuğun Kullanıldığı Hukuk Alanları

Arabuluculuk, sadece iş hukukunda değil, hukukun birçok alanında uygulanmaktadır. Bunlar arasında:

İş Hukuku: İşçi-işveren arasındaki alacak, tazminat ve işe iade davaları.
Tazminat Hukuku: Trafik kazası, doktor hatası gibi konularda Maddi ve Manevi Tazminat Davası süreçlerinde.
Ticaret Hukuku: Ticari alacak ve sözleşme uyuşmazlıkları.
Tüketici Hukuku: Tüketici ve satıcı arasındaki anlaşmazlıklar.
Aile Hukuku: Özellikle Anlaşmalı Boşanma Protokolü Örneği hazırlığı sırasında taraflar arasında çıkan küçük pürüzlerin giderilmesi.

Arabuluculuk, dava açma zorunluluğunu ortadan kaldırdığı için, mahkeme süreçleri hakkında bilgi almak isteyenler için Hukuk Davaları Nasıl Açılır makalemizi inceleyebilirler.

Soru-Cevap

Soru: Arabuluculuk ile uzlaşamazsak ne olur?

Cevap: Arabuluculuk sürecinde bir uzlaşmaya varılamazsa, arabulucu anlaşmazlık tutanağını düzenler. Bu durumda, tarafların mahkemeye başvurma hakkı devam eder.

S.S.S. (Sıkça Sorulan Sorular)

Soru: Arabulucuya başvurmak zorunlu mu?
- Cevap: Bazı hukuki uyuşmazlıklar (işçi-işveren alacak davaları, ticari davalar vb.) için arabuluculuk zorunludur. Aksi halde mahkeme, davanın dava şartı yokluğundan reddine karar verir.
Soru: Arabuluculuk ücretini kim öder?
- Cevap: Arabuluculuk ücreti, taraflarca eşit olarak ödenir. Zorunlu arabuluculukta ise belirli bir süre için ücret, Adalet Bakanlığı tarafından karşılanır.
Soru: Arabuluculuk süreci ne kadar sürer?
- Cevap: Arabuluculuk, mahkemeye kıyasla çok daha hızlıdır. Genellikle birkaç hafta içinde tamamlanır. Zorunlu arabuluculukta yasal süre 3 haftadır ve bu süre en fazla 1 hafta uzatılabilir.

Sonuç ve İletişim Bilgileri

Arabuluculuk, taraflar arasındaki uyuşmazlıkların çözümünde mahkemeye güçlü bir alternatif sunar. Hızlı, gizli ve maliyet etkin bir yöntem olması sayesinde, hem bireysel hem de ticari uyuşmazlıklarda tercih edilen bir yol haline gelmiştir. Arabuluculuk sürecinin doğru yönetilmesi ve haklarınızın korunması için profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşır.

Adres: Maidan İş ve Yaşam Merkezi C-112, Eskişehir Yolu Bilkent Kavşağı No: 4 Çankaya / Ankara, 06800

Telefon: 0546 646 70 14

Whatsapp: https://wa.me/905466467014