Mal Rejiminin Tasfiyesine İlişkin Davalarda Yetkili Mahkeme
Mal paylaşımı davaları hangi mahkemede açılır?
Mal rejiminin tasfiyesi davalarında yetkili mahkeme Hukuk Muhakameleri Kanununun 214. madde hükmünce belirlenmiştir. Maddenin düzenlemesine göre, eşler veya mirasçılar arasında mal rejiminin tasfiyesine ilişkin davalarda, aşağıdaki mahkemeler yetkilidir:
- Mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi
2.Boşanmaya, evliliğin iptaline veya hakim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme,
3.Diğer durumlarda davalı eşin yerleşim yeri mahkemesi
Maddenin 1. bendine göre, mal rejiminin ölümle sona ermesi durumunda ölenin son yerleşim yeri mahkemesi mal rejiminin tasfiyesinde yetkili mahkemedir.
Maddenin 2. bendine göre, boşanmaya, evliliğin iptaline veya hakim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi durumunda, bu davalarda yetkili olan mahkeme, mal rejiminin tasfiyesinde yetkili mahkemedir. Bu konuda boşanma davalarının nerede açıldığı ile ilgili yazdığımız makalelerimizi okuyabilirsiniz. Ayrıca da belirtmek gerekir ki; boşanma davaları aile mahkemelerinde açıldığından mal paylaşımına yönelik davalarda boşanma davalarının açıldığı yer aile mahkemelerinde açılır.
Boşanma davam kesinleşti, mal paylaşımını nasıl yapabilirim?
Boşanma ve ayrılık davalarında yetkili mahkeme TMK’nin 168. maddesinde düzenlenmiş olup, boşanma veya ayrılık davalarında yetkili mahkeme, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesidir. Buna göre, boşanma davası eşlerden birinin yerleşim yerinde açılmışsa oradaki mahkeme mal rejiminin tasfiyesi açısından da yetkili olacaktır. Boşanma davası eşlerin davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesinde açılmışsa oradaki mahkeme mal rejiminin tasfiyesi açısından da yetkili olacaktır.
Burada önemli olan boşanma davasının nerede açıldığı değil, nerelerde açılabileceğidir. Yani boşanma davası kesinleştikten sonra mal paylaşımı davaları boşanma davasının açıldığı yerden bağımsızdır.
Bu görüşün gerekçesinden hareketle boşanma davası açan ya da aleyhine boşanma davası açılan eş tarafından eşlerin davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer mahkemesinde de tasfiye davası açılabileceği sonucuna ulaşılabilir.
Batıl bir evlilik ancak hakimin kararıyla sona erer (TMK m. 156). Evlenmenin butlanı davasında, yetki ve yargılama usulü bakımından boşanmaya ilişkin hükümler uygulanır (TMK m. 160). Bu hükümlerden çıkan sonuç, evliliğin iptaline karar verilmesi olasılığında da mal rejiminin tasfiyesinde yetkili mahkeme, yukarıda belirlenen boşanma davasında yetkili mahkeme olacaktır.
Mal ayrılığı nasıl olur?
Hakim tarafından mal ayrılığına geçilmesine karar verilmesi durumunda, bu davada yetkili olan mahkeme, mal rejiminin tasfiyesi açısından da yetkili olacaktır. Yukarıda incelendiği gibi TMK’nin 206. maddesi hükmüne göre, haklı bir sebep varsa hakim, eşlerden birinin istemi üzerine, mevcut mal rejiminin mal ayrılığına düşmesine karar verebilir. Hakim tarafından mal ayrılığına karar verilmesi halinde TMK’nin 212. maddesine göre önceki mal rejimi tasfiye edilecektir. Bu davada yetkili mahkeme TMK’nin 207. maddesinde düzenlenmiş olup, madde hükmüne göre, yetkili mahkeme eşlerden herhangi birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Bu mahkeme mal rejiminin tasfiyesinde de yetkili mahkeme olacaktır.
TMK’nin 214. maddesinin 3. bendi, HMK’nin 6 (HUMK 9). maddesine paralel bir düzenleme getirmiştir. Buna göre, mal rejiminin diğer sona erme nedenlerinden dolayı tasfiye edilmesi olasılığında yetkili mahkeme davalı eşin yerleşim yeri (genel yetkili HMK m. 6, HUMK m. 9) mahkemesidir.
Mal rejiminin tasfiyesi davalarında (mal rejiminin ölümle sona ermesi durumu dışında dışında) yetki kesin yetki değildir.