Tedbir Nafakası Nedir, Kimlere ve Ne Zaman Verilir

Boşanma davası, evlilik birliğini yasal olarak sonlandıran bir süreçtir, ancak bu süreç genellikle zaman alır. Davanın açılmasından kararın kesinleşmesine kadar geçen bu süre zarfında, eşlerin ve özellikle çocukların barınma, geçim gibi temel ihtiyaçlarının karşılanması gerekebilir. İşte bu noktada sıklıkla gündeme gelen kavramlardan biri “tedbir nafakası”dır. Peki, tam olarak tedbir nafakası nedir? Tedbir nafakası, boşanma veya ayrılık davası devam ederken, maddi olarak zor duruma düşecek olan eşe veya velayeti geçici olarak verilen ebeveyne, diğer eş tarafından ödenmesine hükmedilen geçici bir nafaka türüdür. Bu nafakanın temel amacı, dava süresince tarafların ve çocukların asgari yaşam standartlarını korumaktır.

Bu ödeme, nafaka davaları süreci içinde önemli bir yer tutar ve diğer nafaka türlerinden (yoksulluk ve iştirak) farklı özellikler taşır. Tedbir nafakası, davanın sonucunu beklemeden, hatta davanın başında talep edilebilir ve hâkim tarafından gerekli görülmesi halinde derhal bağlanabilir. Bu yazıda, tedbir nafakasının ne olduğunu, hangi şartlarda talep edilebileceğini, yasal dayanağını ve dava sürecindeki rolünü ayrıntılı olarak ele alacağız.

Tedbir Nafakasının Yasal Dayanağı (TMK 169)

Tedbir nafakasının ve boşanma davası sırasında alınabilecek diğer geçici önlemlerin temel yasal dayanağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Madde 169 (TMK 169)’dur:

Madde 169: Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen (kendiliğinden) alır.

Alıntılanan bu madde, hâkimin, dava devam ederken tarafların geçimine ilişkin olarak (yani tedbir nafakası konusunda) kendiliğinden dahi karar alabileceğini göstermektedir. Bu, tedbir nafakasının ne kadar önemli bir hukuki güvence olduğunu vurgular. Tedbir nafakası nedir sorusunun yasal cevabı, bu madde kapsamında hâkimin aldığı geçici bir mali önlemdir.

Tedbir Nafakasının Özellikleri Nelerdir?

Tedbir nafakasını diğer nafaka türlerinden ayıran temel özellikler şunlardır:

1. Geçici Olması: Sadece boşanma veya ayrılık davası süresince geçerlidir. Dava kesinleştiğinde kendiliğinden sona erer. Kararda yoksulluk veya iştirak nafakasına hükmedilmişse, bu nafakalar devreye girer.
2. Kusur Aranmaması: Tedbir nafakasına hükmedilmesi için tarafların kusur durumu dikkate alınmaz. Boşanmada kusurlu olan eş dahi, maddi olarak zor duruma düşecekse kendisi için tedbir nafakası talep edebilir. Önemli olan, dava süresince geçimini sağlayamayacak durumda olmaktır.
3. Hem Eş Hem Çocuk İçin Talep Edilebilmesi: Tedbir nafakası, hem maddi sıkıntıya düşecek eş için hem de velayeti geçici olarak kendisine bırakılan eşe, çocukların bakım ve eğitim giderleri için ödenebilir.
4. Re’sen (Kendiliğinden) Karar Verilebilmesi: Hâkim, tarafların talebi olmasa bile, dosyadaki bilgilere göre gerekli görürse tedbir nafakasına kendiliğinden hükmedebilir (TMK 169).

Kimler Tedbir Nafakası Talep Edebilir ve Şartları Nelerdir?

Boşanma veya ayrılık davası açan ya da kendisine karşı dava açılan eşlerden herhangi biri, dava süresince kendisi veya çocukları için tedbir nafakası talep edebilir. Temel şart, dava nedeniyle maddi olarak zor duruma düşecek olmaktır. Hâkim, tarafların Sosyal ve Ekonomik Durum (SED) araştırmasını yaptırarak bu ihtiyacın varlığını ve miktarını belirler. Çocuklar için tedbir nafakası talep edildiğinde ise, velayetin geçici olarak hangi tarafta olduğuna bakılır ve çocuğun yaşı, eğitim durumu, sağlık giderleri gibi ihtiyaçları göz önünde bulundurulur. Bu süreçte talep edilebilecek diğer geçici barınma ve mali tedbirler de bulunmaktadır ve bunlar nafaka ile birlikte değerlendirilebilir.

Tedbir Nafakası Miktarı Nasıl Belirlenir?

Tedbir nafakası miktarını belirlerken hâkimin geniş bir takdir yetkisi vardır. Hâkim, kararını verirken şu faktörleri göz önünde bulundurur:

• Nafaka talep edenin gerçek ihtiyaçları (barınma, gıda, giyim, sağlık, eğitim vb.).
• Nafaka ödeyecek olan eşin mali gücü ve ödeme kapasitesi.
• Çocukların yaşı, eğitim seviyesi ve özel ihtiyaçları.
• Ülkenin genel ekonomik koşulları ve paranın alım gücü.

Hâkim, bu unsurları değerlendirerek hakkaniyete uygun bir miktar belirler. Belirlenen miktar, dava süresince değişen koşullara göre (örneğin taraflardan birinin işini kaybetmesi veya gelirinin artması gibi) yeniden değerlendirilebilir ve artırılıp azaltılabilir.

Soru–Cevap

Soru: Tedbir nafakası nedir?

Cevap: Tedbir nafakası nedir sorusunun cevabı şudur: Boşanma veya ayrılık davası devam ederken, hâkimin TMK 169 uyarınca, maddi olarak zor duruma düşecek eş veya çocuklar yararına, diğer eşin ödemesine karar verdiği geçici bir nafaka türüdür. Kusur durumuna bakılmaz ve dava kesinleşince sona erer.

Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)

Sonuç

Tedbir nafakası nedir sorusunun ötesinde, bu nafakanın boşanma sürecindeki en önemli hukuki güvencelerden biri olduğunu anlamak gerekir. Dava süresince eşlerin ve çocukların temel ihtiyaçlarının karşılanmasını sağlayarak adaletin tecellisine katkıda bulunur. Kusur aranmaması ve hâkimin re’sen karar verebilmesi gibi özellikleri, onu yoksulluk ve iştirak nafakasından ayırır. Boşanma davası açarken veya dava devam ederken tedbir nafakası talebinde bulunmak, özellikle ekonomik olarak güçsüz durumda olan taraf için hayati önem taşıyabilir. Bu konuda daha fazla bilgi ve strateji için nafaka davalarında geçici tedbirler konusunda uzman bir avukattan destek almak önemlidir.

İletişim

Tedbir nafakası talebi, miktarı veya ödenmemesi durumunda yapılacak işlemler hakkında hukuki desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, deneyimli ekibimizle yanınızdayız. Avukat Tülin Babaoğlan Yılmaz’dan profesyonel hukuki danışmanlık ve dava takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.

Adres: Maidan İş ve Yaşam Merkezi C-112, Eskişehir Yolu Bilkent Kavşağı No: 4, Çankaya / Ankara, 06800

Telefon: 0546 646 70 14

WhatsApp: https://wa.me/905466467014