Boşanma Davasında Geçici Barınma ve Mali Tedbirler Nelerdir?
Boşanma davası, evlilik birliğini sonlandırmanın hukuki sürecidir ancak bu süreç, davanın açılmasından kararın kesinleşmesine kadar aylar, hatta yıllar sürebilir. Bu uzun süreçte, eşlerin ve özellikle çocukların barınma, geçim gibi temel ihtiyaçlarının nasıl karşılanacağı önemli bir sorun haline gelebilir. İşte bu noktada, tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler devreye girer. Bunlar, hâkimin boşanma davası devam ederken tarafların ve çocukların mağduriyetini önlemek amacıyla alabileceği geçici nitelikteki önlemlerdir. Bu tedbirler, davanın sonucunu beklemeksizin tarafların yaşam standartlarını korumayı ve özellikle ekonomik olarak daha güçsüz olan eşi ve çocukları güvence altına almayı hedefler.
Nafaka davaları süreci içerisinde önemli bir yer tutan bu geçici tedbirler, sadece nafaka ödenmesini değil, aynı zamanda konut tahsisi, ortak malların yönetimi gibi farklı konuları da kapsayabilir. Bu yazıda, boşanma davası sırasında hâkim tarafından alınabilecek geçici barınma ve mali tedbirlerin neler olduğunu, hangi kanuni dayanaklara dayandığını ve bu tedbirlerin talep edilmesi sürecini detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Boşanma Davasında Alınabilecek Geçici Önlemlerin Yasal Dayanağı (TMK 169)
Boşanma davası sürerken hâkimin alabileceği geçici tedbirlerin temel yasal dayanağı, 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu Madde 169 (TMK 169)’dur. Bu madde, hâkime davanın devamı süresince gerekli gördüğü her türlü geçici önlemi alma yetkisi verir:
Madde 169: Boşanma veya ayrılık davası açılınca hâkim, davanın devamı süresince gerekli olan, özellikle eşlerin barınmasına, geçimine, eşlerin mallarının yönetimine ve çocukların bakım ve korunmasına ilişkin geçici önlemleri re’sen (kendiliğinden) alır.
Alıntılanan bu kanun maddesi, hâkimin sadece tarafların talebi üzerine değil, gerekli gördüğü takdirde kendiliğinden de harekete geçerek tedbir kararı alabileceğini açıkça belirtmektedir. Tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler, bu madde kapsamında değerlendirilir ve hâkimin geniş takdir yetkisi bulunmaktadır.
Geçici Barınma Tedbirleri Nelerdir?
Boşanma davası sürecinde en acil ihtiyaçlardan biri barınmadır. Özellikle ortak konuttan ayrılmak zorunda kalan veya eşi tarafından evden uzaklaştırılan taraf için bu durum hayati önem taşır. TMK 169 kapsamında hâkimin alabileceği geçici barınma tedbirleri şunları içerebilir:
- Ortak Konutun Tahsisi: Hâkim, boşanma davası süresince ortak konutun (aile konutunun) hangi eş tarafından kullanılacağına karar verebilir. Genellikle çocukların velayeti geçici olarak kime bırakılmışsa veya kimin barınmaya daha çok ihtiyacı varsa, konut o eşe tahsis edilir.
- Ayrı Konut Sağlanması: Eğer ortak konutun kullanımı mümkün değilse veya tarafların birlikte yaşaması güvenlik riski oluşturuyorsa, hâkim diğer eşin, maddi durumu daha iyi olan eş tarafından karşılanmak üzere ayrı bir konut kiralamasına veya masraflarının karşılanmasına karar verebilir.
- Aile Konutu Şerhi: Davanın başında veya devamında, aile konutu olarak kullanılan taşınmazın tapu kaydına şerh konularak, diğer eşin bu konutu satması veya üzerinde tasarrufta bulunması engellenebilir.
Mali Tedbirler Nelerdir?
Boşanma süreci, tarafların ekonomik dengelerini de alt üst edebilir. Özellikle ev hanımı olan veya düşük gelirli eşin ve çocukların geçiminin sağlanması için mali tedbirler büyük önem taşır. Hâkimin alabileceği başlıca mali tedbirler şunlardır:
- Tedbir Nafakası: En yaygın mali tedbirdir. Hâkim, davanın başından itibaren, boşanma yüzünden yoksulluğa düşecek olan eş lehine ve/veya velayeti geçici olarak verilen eş lehine çocuklar için tedbir nafakası nedir sorusunun cevabı olan bu geçici ödemeye hükmedebilir. Bu nafaka, eşlerin kusur durumuna bakılmaksızın bağlanır ve davanın sonuna kadar devam eder.
- Maddi Katkı: Hâkim, tedbir nafakası dışında, diğer eşin evlilik birliğinin giderlerine (kira, faturalar vb.) maddi olarak katkıda bulunmasına karar verebilir.
- Mal Rejimine İlişkin Tedbirler: Eşlerin ortak mallarının yönetimi konusunda da tedbir kararları alınabilir. Örneğin, diğer eşin malları kaçırmasını önlemek amacıyla banka hesaplarına veya taşınmazlara tedbir konulabilir.
Tedbir Talebi ve Süreç
Tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler, dava dilekçesiyle birlikte veya davanın herhangi bir aşamasında ayrı bir dilekçeyle talep edilebilir. Hâkim, TMK 169 gereği bu tedbirleri re’sen de alabilir ancak genellikle tarafların talebi ve delilleri doğrultusunda karar verir. Talepte bulunan tarafın, tedbirin gerekliliğini (örneğin maddi durumunun yetersizliği, barınma ihtiyacı, diğer eşin malları kaçırma riski gibi) delilleriyle birlikte mahkemeye sunması önemlidir. Mahkeme, talebi ve karşı tarafın savunmasını değerlendirerek genellikle kısa süre içinde bir ara kararla tedbir talebini karara bağlar. Bu kararlara karşı itiraz yolu açıktır.
Soru–Cevap
Soru: Tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler nelerdir?
Cevap: Tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler, boşanma davası sürerken hâkimin TMK 169’a dayanarak aldığı geçici önlemlerdir. Barınma tedbirleri ortak konutun tahsisi veya ayrı konut sağlanmasını; mali tedbirler ise tedbir nafakası bağlanmasını, evlilik birliği giderlerine katkıyı veya mallar üzerine tedbir konulmasını içerebilir.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
Hayır. Tedbir nafakasının temel amacı, dava süresince tarafın ve çocukların geçimini sağlamaktır. Bu nedenle, kusur durumuna bakılmaksızın, maddi olarak ihtiyaç duyan taraf lehine tedbir nafakasına hükmedilebilir.
Hâkim, TMK 169 gereği gerekli önlemleri “re’sen alır” ifadesi nedeniyle bu konuda bir yükümlülüğü vardır. Ancak hangi tedbiri alacağı ve miktarı konusunda geniş bir takdir yetkisine sahiptir. Tarafların talepleri ve sundukları deliller hâkimin kararını etkiler.
Geçici tedbir kararları, adından da anlaşılacağı gibi, boşanma davası süresince geçerlidir. Boşanma kararı kesinleştiğinde bu tedbirler kendiliğinden sona erer ve yerini kararda hükmedilen nihai nafaka (yoksulluk/iştirak) ve diğer düzenlemeler alır.
Sonuç
Boşanma davası sürecinde alınacak geçici tedbirler, tarafların ve özellikle çocukların dava süresince yaşayabileceği mağduriyetleri en aza indirmek için hayati öneme sahiptir. Tedbir nafakasında geçici barınma ve mali tedbirler, kanunun taraflara tanıdığı önemli bir güvencedir. Bu tedbirlerin zamanında ve doğru bir şekilde talep edilmesi, boşanma sürecinin daha adil ve daha az yıpratıcı geçmesini sağlayabilir. Bu konuda detaylı bilgi ve hukuki strateji için nafaka davalarında geçici tedbirler konusunda uzman bir avukattan destek almak faydalı olacaktır.
İletişim
Boşanma davası sürecinde geçici tedbirler, tedbir nafakası veya diğer hukuki konularda desteğe ihtiyaç duyuyorsanız, deneyimli ekibimizle yanınızdayız. Avukat Tülin Babaoğlan Yılmaz’dan profesyonel hukuki danışmanlık ve dava takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Adres: Maidan İş ve Yaşam Merkezi C-112, Eskişehir Yolu Bilkent Kavşağı No: 4, Çankaya / Ankara, 06800
Telefon: 0546 646 70 14
WhatsApp: https://wa.me/905466467014