Çekişmeli Boşanma Davasının Anlaşmalı Boşanmaya Dönüşmesi Şartları
Çekişmeli boşanma davası, eşlerin boşanma veya boşanmanın sonuçları (nafaka, velayet, tazminat) üzerinde uzlaşamamaları durumunda açılan, uzun ve yıpratıcı olabilen bir dava türüdür. Bu davalarda taraflar, birbirlerinin kusurlarını ispatlamak için deliller sunar ve tanıklar dinletir. Ancak, yargılama süreci devam ederken tarafların yeniden uzlaşması ve süreci hızlandırmak istemesi her zaman mümkündür. Türk Hukuk sistemi, yargılamanın her aşamasında tarafların anlaşmasını teşvik eder. Bu nedenle, devam eden çekişmeli boşanma davasının anlaşmalı boşanma davasına dönüşmesi, belirli şartlar sağlandığında yasal olarak mümkündür. Bu dönüşüm, genellikle anlaşmalı boşanma davaları ile aynı hukuki sonuçları doğurur.
Bu dönüşüm, davanın taraflar için en az hasarla ve en hızlı şekilde sonuçlanmasını sağlayan önemli bir hukuki yoldur.
Dava Hangi Aşamada Anlaşmalıya Dönebilir?
Hukuk Muhakemeleri Kanunu (HMK) uyarınca, taraflar davayı kabul veya davadan feragat yoluyla sona erdirebilecekleri gibi, sulh (anlaşma) yoluyla da bitirebilirler. Çekişmeli bir boşanma davası, karar kesinleşene kadar olan herhangi bir aşamada anlaşmalı boşanmaya dönüştürülebilir.
Bu aşamalar şunları içerir:
- Dilekçeler aşaması (Dava ve cevap dilekçeleri verilirken)
- Ön inceleme duruşması sırasında
- Tahkikat aşamasında (Deliller toplanıp tanıklar dinlenirken)
- Sözlü yargılama aşamasında
- Karar verildikten sonra (İstinaf veya Temyiz aşamasında)
Yargılama ne kadar ilerlemiş olursa olsun, taraflar “Biz anlaştık” diyerek mahkemeye başvurduklarında, hâkim bu talebi değerlendirmekle yükümlüdür.
Dönüşüm İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Çekişmeli bir davanın anlaşmalıya dönebilmesi için, sıfırdan bir anlaşmalı boşanma davası açılıyormuş gibi temel şartların yerine getirilmesi gerekir.
Tarafların Tam Mutabakatı
En temel şart, tarafların hem boşanma iradesi üzerinde hem de boşanmanın tüm mali ve hukuki sonuçları üzerinde (çocukların velayeti, nafaka, tazminat, mal paylaşımı) tam bir fikir birliğine varmış olmalarıdır. Bir tarafın kabul etmediği tek bir madde bile, dönüşümü engeller ve davanın çekişmeli olarak devam etmesine neden olur.
Anlaşmalı Boşanma Protokolü Hazırlanması
Tarafların vardığı bu tam mutabakat, yazılı bir “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” haline getirilmelidir. Bu protokol, tarafların ıslak imzalarını taşımalıdır. Protokolde, çocukların durumu (velayet, kişisel ilişki, iştirak nafakası) ve mali konular (yoksulluk nafakası, maddi ve manevi tazminat, mal paylaşımına ilişkin düzenlemeler) hiçbir şüpheye yer bırakmayacak şekilde açıkça düzenlenmelidir. Bu protokol, çekişmeli boşanma davasının anlaşmalı boşanma davasına dönüşmesi için mahkemeye sunulacak en önemli belgedir.
Hâkimin Onayı ve Tarafların Duruşmada Beyanı
Taraflar, hazırladıkları bu imzalı protokolü bir dilekçe ekinde davaya bakan Aile Mahkemesi’ne sunarlar. Hâkim, tarafların talebi üzerine yeni bir duruşma günü belirler. Bu duruşmada hâkim, tarafları bizzat dinlemek zorundadır. Hâkim, taraflara protokolü kabul edip etmediklerini ve iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirirse ve protokolü hukuka (özellikle çocuğun üstün yararına) uygun bulursa, çekişmeli davanın anlaşmalı boşanma ile sonuçlanmasına karar verir.
Bu süreç, anlaşmalı boşanmanın temel yasal dayanağı olan Türk Medeni Kanunu’nun 166. maddesi hükmüne dayanmaktadır.
(Anlaşmalı boşanma) Bu hâlde boşanma kararı verilebilmesi için, hâkimin tarafları bizzat dinleyerek iradelerinin serbestçe açıklandığına kanaat getirmesi ve boşanmanın malî sonuçları ile çocukların durumu hususunda taraflarca kabul edilecek düzenlemeyi uygun bulması şarttır.
Davanın Anlaşmalıya Dönüşmesinin Avantajları
Yargılama devam ederken çekişmeli boşanma davasının anlaşmalı boşanma davasına dönüşmesi, taraflara büyük avantajlar sağlar.
- Süre: Çekişmeli davalar yıllarca sürebilirken, anlaşmaya varıldığı anda dava tek bir duruşmada sona erer.
- Maliyet: Uzayan yargılama masrafları, bilirkişi ücretleri ve delil toplama maliyetleri ortadan kalkar.
- Psikolojik Yıpranma: Tarafların birbirlerini kusurlama süreci sona erer. Özellikle müşterek çocuklar, bu çekişmeli süreçten daha fazla zarar görmemiş olur.
Bu durumun tam tersi olan, yani taraflardan birinin anlaşmadan vazgeçtiği anlaşmalı boşanma davasının çekişmeli davaya dönüşmesi hali de mümkündür. Her iki durumda da protokolün hukuki niteliği ve anlaşmalı boşanma protokolünden dönme ve iptal şartları hakkında bilgi sahibi olmak kritik öneme sahiptir.
Soru–Cevap
Çekişmeli boşanma davası devam ederken eşimle anlaşırsak ne yapmalıyız?
Derhal, vardığınız tüm uzlaşma noktalarını içeren (nafaka, velayet, tazminat, mal paylaşımı) detaylı bir “Anlaşmalı Boşanma Protokolü” hazırlamalısınız. Bu protokolü her iki taraf da imzaladıktan sonra, davanızın görüldüğü Aile Mahkemesi’ne bir dilekçe ile sunarak “anlaşmalı boşanma” talebinde bulunmalısınız. Mahkeme, talebinizi değerlendirmek için yeni bir duruşma günü verecektir.
Sıkça Sorulan Sorular (S.S.S.)
Evet. Hâkim, tarafların sunduğu protokolü, özellikle çocukların velayeti veya nafakası gibi kamu düzenini ilgilendiren konularda, çocuğun üstün yararına aykırı bulursa onaylamayabilir. Bu durumda hâkim, taraflardan protokolde değişiklik yapmalarını isteyebilir. Taraflar değişikliği kabul etmezse, dava çekişmeli olarak görülmeye devam eder.
Evet. Dava yerel mahkemede karara bağlanmış ve dosya Bölge Adliye Mahkemesi’nde (İstinaf) olsa bile, taraflar bir protokol hazırlayarak istinaf mahkemesine sunabilirler. İstinaf mahkemesi, tarafların anlaşmasını hukuka uygun bulursa, yerel mahkemenin kararını kaldırarak tarafların protokolü doğrultusunda yeniden bir karar verebilir.
Anlaşmalı boşanmaya geçildiğinde, çekişmeli boşanma davası için (eğer maddi/manevi tazminat gibi talepler için) yatırılan nispi harçların bir kısmı, davanın anlaşmayla sonuçlanması nedeniyle geri alınabilir. Ancak, davanın başında ödenen başvuru harcı ve gider avansının bir kısmı mahkeme masrafları için kullanılmış olacaktır. Tamamlanan masraflar ve potansiyel harç iadesi, dosyanın bulunduğu aşamaya göre hesaplanır.
Sonuç
Başlangıçta çekişmeli olarak açılan bir boşanma davası, tarafların sonradan uzlaşmasıyla her zaman barışçıl bir yola evrilebilir. Çekişmeli boşanma davasının anlaşmalı boşanma davasına dönüşmesi, tarafların ortak bir protokol sunması ve hâkimin bu protokolü onaylaması ile mümkündür. Bu dönüşüm, yargılamanın yıpratıcı etkilerini ortadan kaldırır ve tarafların kendi geleceklerini kendilerinin çizmesine olanak tanır. Bu süreç, anlaşmalı boşanmada dönüşümler ve sonuçlar arasında en olumlu olanıdır ve hukuki açıdan doğru yönetildiğinde taraflara zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.
İletişim
Devam eden çekişmeli boşanma davanızı anlaşmalı olarak sonuçlandırma veya protokol hazırlama süreçlerinizde, deneyimli ekibimizle yanınızdayız.
Avukat Tülin Babaoğlan Yılmaz’dan profesyonel hukuki danşımanlık ve dava takibi için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
Adres: Maidan İş ve Yaşam Merkezi C-112, Eskişehir Yolu Bilkent Kavşağı No: 4, Çankaya / Ankara, 06800
Telefon: 0546 646 70 14
WhatsApp: https://wa.me/905466467014