Ziynet Alacakları Nedir?
Evlilik birliğinin sona ermesiyle birlikte, eşler arasında birçok hukuki ve mali sorun ortaya çıkabilmektedir. Bu sorunlardan biri de, özellikle düğünlerde takılan altın ve diğer değerli süs eşyalarının akıbetidir. Hukuki literatürde bu tür alacaklara “ziynet alacakları” denir. Peki, ziynet alacakları nedir ve boşanma durumunda bu takılar kime aittir? Türk Medeni Kanunu ve Yargıtay içtihatları, ziynet eşyalarının hukuki niteliğini ve boşanma halinde nasıl değerlendirileceğini açıkça ortaya koymuştur.
Ziynet Eşyası ve Hukuki Niteliği
Ziynet eşyaları, düğün, nişan gibi özel günlerde evli çifte veya eşlerden birine takılan altın, bilezik, kolye, küpe, yüzük gibi değerli süs eşyalarını ifade eder. Türk Medeni Kanunu’nda ziynet eşyalarına ilişkin özel bir düzenleme bulunmamakla birlikte, Yargıtay’ın yerleşik içtihatları ve örf ve adet kuralları bu konuda belirleyici olmuştur.
Yargıtay’a göre, ziynet eşyaları, aksine bir anlaşma veya açıkça erkeğe özgülenmiş bir durum yoksa, kime takılırsa takılsın kadına ait kişisel mal niteliğindedir. Bu kural, ziynetlerin kadının kişisel kullanımına özgülenmiş eşyalar olmasından ve toplumdaki genel kabulden kaynaklanır. Bu nedenle, boşanma durumunda kadın, kendisine ait olan ancak eşi veya üçüncü kişilerde kalan ziynet eşyalarının iadesini veya bedelini talep etme hakkına sahiptir. Bu durum, mal rejimleri ve mal paylaşımı bağlamında kişisel mal kategorisinde değerlendirilir.
Ziynet Alacağı Davası ve İspat Yükü
Kadın, boşanma davasıyla birlikte veya ayrı bir dava olarak, kendisine ait olan ancak eşinde veya üçüncü kişilerde (örneğin kayınvalide, kayınpeder) bulunan ziynet eşyalarının iadesi için “ziynet alacağı davası” açabilir. Bu davada ispat yükü, ziynet eşyalarının kadında olmadığını ve davalı tarafta kaldığını iddia eden davacı kadın üzerindedir.
Ziynet alacağı davasında ispat için kullanılabilecek deliller şunlardır:
- Tanık Beyanları: Düğünde takılan ziynetleri gören kişilerin (aile fertleri, akrabalar, arkadaşlar) beyanları.
- Fotoğraf ve Video Kayıtları: Düğün sırasında çekilen fotoğraf ve video görüntüleri, takılan ziynetlerin varlığını ve miktarını gösterir nitelikte olabilir.
- Kuyumcu Faturaları: Eğer ziynetler faturalı olarak alınmışsa, bu faturalar delil niteliği taşır.
- Bankacılık İşlemleri: Ziynetlerin satılması veya bozdurulması sonucu elde edilen paranın banka hesaplarına yatırılması gibi durumlar.
- Polis Tutanağı veya Savcılık Kayıtları: Ziynetlerin çalınması gibi durumlarda tutulan resmi kayıtlar.
Bu tür davalarda, özellikle çekişmeli boşanma mal paylaşımı nasıl olur süreçlerinde, ziynetlerin varlığı ve kimde kaldığı konusunda ciddi tartışmalar yaşanabilir.
Yargıtay Kararlarında Ziynet Alacakları
Yargıtay, ziynet alacakları konusunda sayısız emsal karara imza atmıştır. Örneğin, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 2017/3-1049 E., 2021/41 K. sayılı kararında ve birçok diğer kararında, düğünde geline takılan tüm ziynet eşyalarının (damada takılanlar dahil, niteliği gereği erkeğe özgü olanlar hariç) kadının kişisel malı olduğu ve evlilik birliği içinde eşlerin ortak ihtiyaçları için bozdurulmuş olsa bile, kadının rızasıyla dahi bozdurulsa, kadına iadesi gerektiği veya bedelinin ödenmesi gerektiği belirtilmiştir. Ancak, ziynetlerin kadının isteği ve rızasıyla bozdurulup ortak ihtiyaçlara harcandığı, ve kadının bu konuda yeniden alacak talebinden vazgeçtiği kanıtlanırsa durum farklı olabilir. Yine de ispat yükü bu iddiayı ileri süren erkektedir. Düğünde takılan takılar kimin hakkı makalemizden bu konuda daha fazla detay bulabilirsiniz.
Ziynet Alacaklarının Mal Paylaşımındaki Yeri
Ziynet eşyaları, kişisel mal niteliğinde oldukları için yasal mal rejimi olan edinilmiş mallara katılma rejiminde doğrudan mal paylaşımına dahil edilmezler. Yani, edinilmiş malların eşit paylaşımı ilkesinden ayrı tutulurlar. Ancak, ziynetler kişisel mal olmakla birlikte, evlilik birliği içinde edinilmiş mallardan sayılan gelirlerle (örneğin eşin maaşıyla) yenilenmeleri veya yerlerine başka ziynetler alınması durumunda, bu yeni ziynetlerin durumu tartışmalı hale gelebilir.
Mal rejimleri türleri ve özellikleri hakkında bilgi sahibi olmak, ziynet alacaklarının genel mal paylaşımı sürecindeki yerini daha iyi anlamanıza yardımcı olacaktır.
Hukuki Destek ve Danışmanlık
Ziynet alacakları davaları, ispatı zorlu ve hassas süreçler gerektirebilir. Hak kaybı yaşamamak ve adil bir sonuca ulaşmak için profesyonel hukuki destek almak büyük önem taşır. Ankara Boşanma Avukatı olarak, ziynet alacakları davalarında müvekkillerimize detaylı hukuki danışmanlık ve temsil hizmeti sunarak haklarının korunmasını sağlamaktayız.
Soru-Cevap
- Soru: Ziynet alacağı davası ne kadar sürer?
- Cevap: Ziynet alacağı davalarının süresi, davanın karmaşıklığına, delillerin toplanma hızına, mahkemenin iş yüküne ve istinaf/temyiz süreçlerine göre değişmekle birlikte, ortalama olarak 1 ila 2 yıl arasında sürebilir.
S.S.S. (Sıkça Sorulan Sorular)
- Soru: Boşanmada ziynet eşyaları nakdi olarak mı istenir, aynen mi?
- Cevap: Ziynet eşyaları kural olarak “aynen iade” yani fiziki olarak geri istenebilir. Ancak aynen iadesi mümkün değilse (örneğin kaybolmuş, satılmışsa), o tarihteki piyasa değeri üzerinden “nakdi bedel” olarak talep edilebilir.
- Soru: Erkek eşin de ziynet alacağı davası açma hakkı var mıdır?
- Cevap: Yargıtay’a göre, kural olarak ziynetler kadına ait olsa da, erkeğe özgü nitelikte olan (örneğin erkek saati) ve ispatlanabilen ziynetler için erkek de talepte bulunabilir. Ancak bu durum oldukça istisnadır.
- Soru: Ziynet eşyalarının ispatı için fatura zorunlu mudur?
- Cevap: Fatura, güçlü bir delil olmakla birlikte zorunlu değildir. Tanık beyanları, fotoğraf, video gibi diğer delillerle de ispat mümkündür.
İletişim Bilgileri
Ziynet alacakları nedir ve bu konudaki haklarınız nelerdir gibi sorularınız için bize ulaşın. Düğün takılarınızın hukuki durumu ve boşanma süreçlerindeki haklarınız hakkında detaylı bilgi ve profesyonel destek için deneyimli ekibimizle iletişime geçebilirsiniz.
Adres: Maidan İş ve Yaşam Merkezi C-112, Eskişehir Yolu Bilkent Kavşağı No: 4 Çankaya / Ankara, 06800
Telefon: 0546 646 70 14
Whatsapp: https://wa.me/905466467014